Demencja starcza w wielu z nas budzi niepokój i strach przed nieznanym. Czym jest, jak pomóc choremu dziadkowi, chorej babci oraz najbliższym z rodziny i opiekunom? Jakie są objawy, jak je rozpoznać? Jak ułatwić chorym codzienne życie, zapewniając bezpieczeństwo? Zacznijmy od definicji choroby. Demencja starcza to inaczej otępienie, łączy się z zaburzeniem funkcji poznawczych, dzięki którym rozpoznajemy otoczenie. Na demencję starczą wpływa utrata komórek nerwowych w mózgu, odpowiedzialnych za sprawność umysłową. Zaburzenia postępują i wyniszczają z wiekiem organizm. Do rozwoju demencji może przyczynić się wcześniejsze zachorowanie na: infekcję mózgu, stwardnienie rozsiane, chorobę alkoholową, pląsawicę Huningtona, cukrzycę, czy choroby genetyczne ośrodkowego układu nerwowego.
Objawy, rozpoznanie choroby – demencja starcza
Pierwszy objaw demencji starczej – zapominanie, często jest bagatelizowany przez osobę starszą i jego rodzinę, każdy przecież zapomina o zapłaceniu rachunku lub miejscu, w którym odłożył klucze, tym bardziej osoby starsze. Z czasem do objawów choroby dochodzi:
– utrata zdolności uczenia się, zapamiętywania;
– trudności w mówieniu;
– brak orientacji w czasie i przestrzeni;
– brak umiejętności rozpoznawania rzeczy i osób;
– problemy z liczeniem;
– agresja, drażliwość,lęki;
– niestabilność emocjonalna;
– omamy, urojenia;
– impulsywność, apatia.
Zaburzenia zachowania w demencji starczej są najczęstszą przyczyną hospitalizacji osób starszych. Otępienie dzieli się na trzy poziomy: lekkie, umiarkowane i otępienie głębokie. W przypadku pierwszych dwóch poziomów, chory dziadek lub chora babcia wymaga nadzoru i kontroli. Trzeci poziom wymaga całodobowej opieki.
Przyczyny
Trudno jednoznacznie określić przyczyny powstawania demencji starczej. Bardzo często powodem zachorowania jest rozwój schorzeń neurodegeneracyjnych, czyli znanych wszystkim chorób Parkinsona czy Alzheimera. Do przyczyn powstawania zaliczamy także zeszłe urazy mechaniczne, problemy z naczyniami albo znane wszystkim źródło wielu schorzeń czyli długotrwały stres. Nadużywanie alkoholu także często odpowiada za występowanie demencji. Objawy nierzadko mogą świadczyć o guzie mózgu, który doprowadza do uciskania struktur mózgowych, co powoduje doprowadzenie do ich dysfunkcji. Każdą wątpliwość należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem.
Leczenie
Warto uzmysłowić sobie, że całkowite wyleczenie demencji nie jest możliwe. Nie jesteśmy w stanie, nawet najlepiej dobranymi lekami, odwrócić zmian w tkance mózgowej. Możemy jednak złagodzić objawy oraz spowolnić dalszy rozwój choroby. Jednak leki, jak to zwykle bywa, to nie wszystko. Bardzo istotne jest stosowanie ćwiczeń pamięciowych oraz umysłowych. Mamy tutaj na myśli np. bardzo popularne i lubiane przez osoby starsze na emeryturze wypełnianie krzyżówek. Pomocne może okazać się też regularne czytania książek. Dzięki takim działaniom mózg stymulowany jest do pracy, co tym samym przeciwdziała potencjalnie negatywnym zmianom.
Demencja starcza – rodzaje
Demencja starcza to ogólny termin, określający każdą chorobę wpływającą na zmianę lub utratę pamięci. Otępienie jest poważnych schorzeniem, wpływającym na codzienne funkcjonowanie chorej osoby (jazda samochodem, zakupy, praca, rozmowa). Wśród rodzajów demencji starczej wyróżniamy:
- chorobę Alzheimera — najczęściej połączoną z demencją starczą. Jest stanem fizycznym spowodowanym zmianami w strukturze mózgu. Choroba Alzheimera wynika z nagromadzenia się białek, tworzących płytki i splątania, czego następstwem jest niszczenie zdolności komórek mózgowych, odpowiedzialnych za przekazywanie wiadomości. Ostatecznym skutkiem schorzenia jest martwica komórek mózgowych. Choroba rozwija się stopniowo, początkowo wpływa na koncentrację, pamięć, komunikację oraz czynności takie jak pisanie, czytanie, liczenie.
- demencja starcza naczyniopochodna — definiowaną jako zaburzenie wyższych czynności umysłowych, zauważalnie wpływających na niesprawność w codziennych czynnościach życiowych. Na otępienie naczyniopochodne ma wpływ zbyt małe dostarczanie odpowiedniej ilości krwi do komórek mózgowych. Jest to zwykle spowodowane udarem lub cyklicznie powtarzającymi się mini udarami, znanymi jako nieprzemijające ataki niedokrwienne.
- otępienie czołowo-skroniowe — to stan chorobowy, jaki zachodzi w wyniku powstawania zmian zanikowych w obrębie płatów czołowych i przednich płatów skroniowych mózgu. Gromadzenie się nieprawidłowego białka w płatach wpływa na zmiany patologiczne w mózgu. Otępienie czołowo-skroniowe występuje u 8-10% populacji, zazwyczaj po 65 roku życia.
- demencja starcza z ciałami Lewy’ego — jest otępieniem najtrudniejszym do zdiagnozowania, często mylona z chorobą Alzheimera. To choroba, w której dochodzi do patologicznych zmian w ośrodkowych układzie nerwowym. Do najczęstszych objawów należą halucynacje wzrokowe i słuchowe, zaburzenia snu, omamy, tendencje do upadania i potykania się oraz problemy z przełykaniem. Ciała Lewy’ego to nic innego jak złogi nieprawidłowych białek, gromadzących się w korze nowej i układzie limbicznym, doprowadzające do niszczenia komórek nerwowych.
Kogo częściej dotyka demencja starcza – kobiet czy mężczyzn?
Obecne dane wskazują, że to kobiety najczęściej zapadają na demencję starczą. Mało tego. Choroba trwa u przedstawicielek płci pięknej dłużej, a to z racji tego, że kobiety statystycznie żyją dłużej. Średni czas trwania tego schorzenia wynosi 10 lat i kończy się śmiercią.
Poziomy otępienia w demencji
W demencji starczej wyróżniamy 3 poziomy otępienia:
- Otępienie lekkie – zdecydowanie może utrudniać choremu wykonywanie zadań w życiu codziennym, ale z drugiej strony nie powoduje, że pacjent staje się całkowicie niesamodzielny. Najczęściej pojawiają się trudności z przyswajaniem nowych informacji czy zapominaniem o ważnych, codziennych sprawach (jak np. data urodzin bliskiej osoby).
- Otępienie umiarkowane – w tym przypadku pojawiają się już zdecydowane trudności w życiu codziennym. Chory może mieć problem z utrzymaniem higieny osobistej czy nawet ubraniem się. Niestety najczęściej nie pamięta też bliskich sobie osób oraz tego, czym zajmował się niedaleki czas temu. Dlatego tak bardzo istotne jest to, by pacjent ze zdiagnozowanym otępieniem umiarkowanym był nadzorowany przez drugą, zdrową osobę.
- Otępienie głębokie – chory jest kompletnie uzależniony od drugiej osoby. Wymaga tego, by ktoś (najlepiej osoba z kompetencjami, tj. doświadczona w opiece nad starszymi osobami) zajmował się nim przez całą dobę.
Walka z demencją starczą – jak pomóc choremu dziadkowi, chorej babci w nowej rzeczywistości?
Demencja starcza jest schorzeniem nieuleczalnym, a leczenie pomaga jedynie w łagodzeniu objawów choroby. Najlepsze rezultaty otrzymuje się przy zastosowaniu dwóch metod jednocześnie: farmakologicznej i terapeutycznej. Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu leków zwiększających poziom substancji przekaźnikowych w układzie nerwowym. Największy udział możemy mieć w leczeniu terapeutycznym. Leczenie terapeutyczne polega na ćwiczeniu mózgu, przez co rozumiemy: gry w karty, rozwiązywanie krzyżówek, sudoku, łamigłówki, gry planszowe, szachy, warcaby oraz czytanie książek. W każdej wolnej chwili możemy uczestniczyć w życiu naszego seniora, ćwicząc z nim mózg przez zabawę i obserwując jego poczynania. Osoby chore często, także ze wstydu unikają ludzi i bliskich, dlatego bardzo ważna jest nasza obecność w ich codzienności, spożywanie razem posiłków, gry i zabawy, zachęcanie do aktywności fizycznej i rozmowy.
Demencja starcza a opaska SOS z GPS
Warto mobilizować seniora cierpiącego na demencję do używania prostych urządzeń wspomagających jego pamięć. Możemy do nich zaliczyć rejestrator głosu i opaskę GPS dla seniora. Pierwsze urządzenie senior może wykorzystać do nagrywania swojego głosu, bądź waszych nagrań. Dzięki rejestratorowi głosu będzie mógł pod waszą nieobecność przypominać sobie gdzie odłożone są leki. Przypomni sobie gdzie jest pilot lub gdzie są klucze od domu. Będzie również pamiętać o tym, że należy dom zamknąć i jak do niego bezpiecznie trafić po spacerze.
Do bezpieczeństwa poza domem niezbędna jest opaska SOS z GPS. Lokalizator GPS na bieżąco śledzi przebytą drogę przez seniora, namierza go z dokładnością do 5-10 metrów i wysyła powiadomienia, gdy ten przekracza bezpieczną strefę lub jest w niebezpieczeństwie. Posiada przycisk SOS, wbudowany telefon komórkowy, funkcję podsłuchu. GPS dla seniora to niezbędny gadżet dla osób cierpiących na demencję starczą. Posiada dwa duże przyciski, które bez względu na wykorzystanie wyślą sygnał o potrzebnej pomocy.
Bardzo dobrym sposobem na pomoc bliskim, którzy mają kłopot ze zdrowiem jest opieka na odległość. Z całą pewnością warto pomyśleć o takim rozwiązaniu, kiedy chcemy być w stałym kontakcie z seniorem. Walka z demencją starczą jest trudna nie tylko dla osoby chorej. To duże wyzwanie również dla jej rodziny i bliskich z otoczenia. Otępienie wymaga cierpliwości, ciągłej opieki oraz kontroli.
Demencja starcza – okaż zrozumienie
Najważniejszą rzeczą, którą możemy zrobić dla naszych bliskich cierpiących na demencję starczą jest okazanie zrozumienia i poświęcenie im chociaż odrobiny czasu. Znajdźmy więc chwilę, by w pędzie codziennego dnia zadzwonić lub odwiedzić babcię, dziadka, czy rodziców. Dla nas niewielki gest, dla nich może znaczyć naprawdę wiele.
Bezpieczna Rodzina – możesz odzyskać spokój i nie martwić się o bliskich
Misją Bezpiecznej Rodziny jest tworzenie nowoczesnych rozwiązań, które wpływają na poprawę komfortu użytkowników, gwarantują spokój i dają pewność, że ci, o których pragniemy się troszczyć, są zawsze bezpieczni. Oprócz smartwatcha dla dzieci, na naszej platformie znajdziesz także urządzenia ułatwiające zdalną opiekę nad osobami starszymi, pomagające zlokalizować ukochanego zwierzaka, czy umożliwiające kontrolę auta, domu i cennych rzeczy przy pomocy telefonu komórkowego. Nasza opaska dla seniora z S.O.S. i funkcją lokalizacji to pewność, że zawsze wiesz, gdzie znajduje się Twój rodzic, babcia lub dziadek. To połączenia głosowe, szybkie wzywanie pomocy i wyznaczanie stref bezpieczeństwa. Lokalizator do samochodu BA.02 to możliwość szybkiego ustalenia miejsca, w którym znajduje się auto, czy kontrola prędkości, z jaką porusza się pojazd kierowany przez członka naszej rodziny.
